Monday 24 October 2016

Πως να στήσω το πρώτο μου shack....



Το μεγάλο ερώτημα που έχουν όλοι να αντιμετωπίσουν μόλις πάρουν την άδεια. Αν δεν έχεις κάποιο να σε καθοδηγήσει αυτό το ερώτημα μπορεί να μοιάζει με τεράστιο χάσμα ανάμεσα στον δρόμο σου για το μεγαλείο του ραδιοερασιτεχνισμού ....

Ένας σταθμός αποτελείται από ένα πομποδέκτη, και μια κεραία . Αυτά είναι τα βασικά για να σε βγάλουν στον αέρα ....
Αλλα αν είναι να το κάνεις σωστά αυτά σπάζουν σε μικρά μικρά κομμάτια που θα δεις στην πορεία ότι όλο θα θέλεις και περισσότερα από αυτά ....
Σ`αυτό το άρθρο δεν θα καλύψω τα επιπλέον που χρειάζονται .... θα καλύψω μόνο τα βασικά και τα πρώτα βήματα....



1) Το πιο σημαντικό κομμάτι που πρέπει να επενδύσεις είναι αυτό που δεν υπολογίζεις..... τα feedlines. τα ομοαξονικά καλώδια..  σκέψου αυτό.... πομποδέκτες όσο και αν δεν το βλέπεις τώρα ... θα αλλάξεις μερικούς (αν οχι πολλούς ) στο μέλλον.... κεραίες επίσης ... θα δοκιμάσεις θα πειραματιστείς αλλά το καλώδιο θα είναι το ίδιο.....
Aν το περάσεις και εντοιχισμένο αντε να το αλλάζεις μετά....
Και εδώ που τα λέμε το κόστος του καλωδίου είναι μικρό μπροστά στα υπόλοιπα ... θα δείς ...
Επίσης όσο καλή κεραία και να έχεις .... αν δεν έχεις καλό feedline δεν θα αποκομίζεις το 100% της απόδοσης της. Το κόστος καλωδίου κυμαίνεται από 0.75cent το μέτρο μέχρι και δέκα ευρώ το μέτρο....  για οικιακή χρήση θες κάτι ενδιάμεσο... στην τάξη των 2€ το μέτρο και οχι δεν το επιλέγουμε με βάση το κόστος απλά σας τα λέω για σκοπούς budgeting η επιλογή γίνεται βαση απωλειών στο καλώδιο. Θα δείτε ότι για τα 2m (VHF) έχουμε μεγαλύτερες απώλειες ανά μέτρο απ` ότι στα HF αρα ισως θα θέλατε να κοιτάξετε και για ποιές συχνότητες θα χρησιμοποιηθεί το καλώδιο. και το μήκος του καλωδίου παίζει ρόλο για να είναι σε πολλαπλάσια του μήκους κύματος αλλα σε οικιακή χρήση που δε ξεπερνούμε τα 40m καλώδιο δεν είναι τόσο σημαντικό.

Μια κακή επιλογή είναι το RG58 .Aν και πολύ εύκαμπτο και πιο ελαφρύ σαν καλώδιο έχει μέχρι και 70% απώλειες ... δηλαδή για 100w output στην πραγματικότητα φεύγουν απο την κεραία μόνο τα 30w ...
Μια ισορροπημένη επιλογή είναι το RG213 . είναι πιο χοντρό ,δύσκαμπτο άρα όπου πρέπει να ελιχθεί για να κάνει γωνία θα έχεις λίγο θέμα αλλά έχεις λιγότερες απώλειες .

2) Ο πομποδέκτης. Η επιλογή πομποδέκτη είναι μια ιστορία από μόνη της.... δεν υπάρχει ιδανικός πομποδέκτης για όλους .Γι` αυτό Ο καθένας έχει τις δικές του προτεραιότητες. Εγραψα ενα αλλο άρθρο για την επιλογή πομποδέκτη αν θες περισσότερες πληροφορίες. Μερικές επιλογές που δε θα αδειάσουν τα ταμεία κυμαίνονται από 400€ - 600€ όπως ο FT-857 ,FT-897 , FT-450, TS-480, Ic-706
μερικά χαρακτηριστικά που θα κοιτάξεις είναι ποιες μπάντες καλύπτουν. είναι HF /VHF; VHFκαλύπτουν και τα 2m (145MHz) η σταματούν στα 50MHz. έχουν data port για σύνδεση με υπολογιστή ; έχουν port για digital modes; πόσο είναι το max output power; Αν θα δουλεύετε Portable η θα τον βάλετε σε αυτοκίνητο ίσως να θέλετε να δείτε το βάρος και τις διαστάσεις του.
επίσης δέχεται 230V ή 12V ; αν θέλει 12V θα χρειαστείτε power supply για οικιακή χρήση αλλά θα μπορείτε να τον δουλέψετε και με μπαταρία αυτοκινήτου.









3)Επιλογή κεραίας... Στα VHF ειναι προφανείς οι επιλογές . Αν θα πάρεις εργοστασιακή υπάρχουν οι diamond ξεκινούν απο 45€(CP-22E) μεχρι 100€(X-300 X-510N). Πολυ καλή επιλογή είναι η Isopole antenna αλλα δεν είναι εύκολα εμπορεύσιμη. Αν θα κατεσκευασεις υπάρχουν οι slim-jim ,J pole .αν θα ασχοληθείς με δορυφορικά, downlinks ισως η επιλογή σου να είναι μια QFH ή turnstile antenna.
Στα HF αν θα ξεκινήσεις κατευθείαν με πύργο και directional antenna σίγουρα δε θα διαβάζεις αυτο το κείμενο. Σε τέτοια περίπτωση όμως χρειάζεσαι και ροτορα για να γυρίζεις την κεραία απο την άνεση του shack σου. το ίδιο ισχύει και αν επιλέξεις κάποια κατευθυντική κεραία. υπάρχουν και φτηνοί ροτορες απο 100 ευρό . η διαφορά τους είναι στο βάρος που μπορούν να κινήσουν και στην ακρίβεια περιστροφής.
Κεραίες υπάρχουν αμέτρητες επιλογές.τα κυρια χαρακτηριστικά είναι αν είναι οριζόντιας ή κάθετης πόλωσης (horizontal / Vertical) οι κάθετες συνήθως χρειάζονται radials - καλώδια ίσα με μισο μίκος κύματος απλωμένα στο έδαφος άρα και αυτές χρειάζονται αρκετό χώρο . Κάθετες χωρίς radials προτείνω να τις αποφύγετε γιατί σε αστικό περιβάλλον θα έχετε πάρα πολλή θόρυβο που θα καλύπτει και τα επιθυμητά σήματα.
Άλλα χαρακτηριστικά είναι οι μπάντες που καλύπτουν, Η μέγιστη ισχύς που μπορούν να δεχτούν, το υλικό κατασκευής τους και η αντοχή σε καιρικά φαινόμενα.

 Η πρώτη και πιο προσιτή επιλογή είναι ένα homebrew δίπολο. Δυο κομμάτια καλώδιο ενωμένα σε ένα ομοαξονικό. Το δίπολο είναι μόνο για μια μπάντα, και έχει κατευθυντικότητα άρα παίζει ρόλο προς τα που θα το έχεις γυρισμένο.
Άλλη επιλογή είναι η longWire, ένα κομμάτι καλώδιο σε συγκεκριμένο μήκος ενωμένο σε ένα balun 9:1 και συντονίζει με tuner  .

Η δική μου επιλογή είναι η cobwebb antenna . οριζόντιας πόλωσης κεραία .Εχει την λογική 5 διπόλων σε τετράγωνα ώστε να είναι omnidirectional. υπόσχεται ελαχιστοποίηση του θορύβου.






Επίσης επιλογή είναι και η Inverted V που είναι δίπολο υπερυψωμένο στο κέντρο με τα δυο άκρα προς το έδαφος με μεταξύ τους γωνιά 135 μοίρες. Σε συνέχεια του inverted V υπάρχει και η fanDipole που είναι πολλά V στο ίδιο ομοαξονικό και την κάνουν multiband.



4) SWR meter - Γέφυρα στάσιμων . Όργανο μέτρησης που δείχνει την ισχύ που στέλνεται στην

κεραία και πόση απο αυτή επιστρέφει στον πομπό. Μένει στάσιμη δηλαδή στο feedline... θα βρείτε γέφυρες με μια βελόνα που δείχνουν το ποσοστό επιστροφής . αυτές πρέπει να τις μηδενίζετε σε κάθε άναμα του πομπού για να έχετε σωστή μέτρηση. Υπάρχουν γέφυρες με δυο βελόνες που δείχνουν το ποσοστό επιστροφής εκεί που συναντιέται η βελόνα της ισχύος εξόδου με την επιστρεφόμενη ισχύ και φυσικά υπάρχουν και οι ψηφιακές που εχουν οθόνη .
Το κύριο κριτήριο επιλογής είναι το φάσμα συχνότητας που μπορούν να μετρήσουν . θα βρείτε γέφυρες που είναι για συγκεκριμένη μπάντα θα βρήτε που είναι για HF μονο ή για VHF/UHF μονο ή και γέφυρες που καλύπτουν τις HF μέχρι τα 2μ(VHF) .Και δεύτερο κριτήριο είναι η μεγίστη ισχύς που μπορούν να μετρήσουν . Αν θα ξεκινήσετε με λήψη εκπομπών μόνο τότε μπορείτε να πάρετε γέφυρα στάσιμων αργότερα. αλλά μην εκπέμψετε αν δεν έχετε μετρήσει τα στάσιμα πρώτα! αν έχετε στάσιμα πέρα από 2-3 ίσως κάνετε ζημιά στον πομποδέκτη σας.... οι γέφυρες ξεκινούν απο 45€ με μεση τιμή στα 60€













4) Tuner :Συνήθως την κεραία μας την περνάμε μέσα απο tuner . Μερικές κεραίες χρειάζονται tuner για να λειτουργίσουν ως multiband. ουσιαστικά αλλάζει την σύνθετη αντίσταση της κεραίας (μεταβάλλοντας την χωρητική και επαγωγική αντίσταση) για να την συντονίσει με τον πομπό στην είσοδο του. Για ενα tuner υπολογίζουμε στα 110 με 150 ευρώ ή 300€ και μπορούμε να ανεβούμε και σε πολύ περισσότερα. η διαφορές είναι αν είναι αυτόματο ή manual , πόση είναι η μέγιστη ισχύ που μπορεί να το διαπεράσει πόσο γρήγορα μπορεί να κάνει τον συντονισμό όταν αλλάζουμε συχνότητα, ποιο είναι το φάσμα συχνοτήτων που καλύπτει αν χρειάζεται συνεχώς τροφοδοσία για να λειτουργήσει ή απλά χρειάζεται ισχύ μόνο για να συντονίσει. Μερικές επιλογές της LDG είναι  LDG AT-100ProII,  LDG Z-100Plus, LDG Z-11ProII

5)Power Supply Αν ο πομπός που επιλέξατε είναι 12V τότε χρειάζεστε και ενα power supply για να το τροφοδοτήσετε . Βασικό κριτήριο είναι να είναι switching power supply και να έχει χαμηλά RF emmitions για να μην κανει παρεμβολές στην λήψη. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και power supply του υπολογιστή αν έχετε κάπου πρόχειρο.
Βασικό χαρακτηριστικό είναι η μέγιστη ισχύς που μπορεί να απόδοση σε σχέση με την ισχύ που χρειάζεται ο πομποδέκτης . παράδειγμα για πομπούς 100W θα πάρετε ένα λίγο πάνω απο 100W για να μην το οδηγήσετε στα όρια του οταν χρειάζεστε μέγιστη ισχύ. αν παλι θα χρησιμοποιήσετε το ίδιο Power supply για διάφορες συσκευές (πομποδέκτη ,tuner) τοτε κοιτάζετε το άθροισμα ισχύος. Προτιμήστε ένα με έξοδο 30Α-35Α , χωρίς να σημαίνει ότι τα 25Α δεν μας κάνουν απλά θέλει προσοχή στις απαιτήσεις μας.  Μια επιλογή είναι το Alinco DM-330FXE   γύρω στα 150-170 €

6) Ηλεκτρονικός υπολογιστής  Ενας ηλεκτρονικός υπολογιστής στο shack δεν ειναι Αμεση ανάγκη αλλα θα σας ευκολίνει στο logbook. Μπορείτε να συνδέσετε τον πομποδέκτη με τον υπολογιστή για να διαβάζει κατευθείαν την συχνότητα που ακούτε. Μπορείτε να ανατρέξετε στο log να δείτε αν ξανα είχατε επαφή με κάποιο σταθμό , να βλέπετε το cluster ποιες χώρες είναι στον αέρα και σε πια συχνότητα , Να δείτε προγνωστικά για την διάδοση και πια είναι η MUF που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε.

---  Για ενα σωστό shack χρειάζεσαι ακόμα τρια πράγματα στα οποία δεν αναφέρθηκα πιο πάνω και είναι σημαντικά για την ασφάλεια σου!
Το ενα είναι οι γειώσεις . Ηλεκτρική γείωση για τον πομπό το tuner το amplifier και οτι άλλο μπορεί να συνδεθεί στην γείωση και RF γείωση που είναι διαφορετικό πράγμα απο την ηλεκτρική γείωση και αφορά την κεραία και γείωση ανεπιθύμητων ραδιοσημάτων
Το δεύτερο είναι ενα MCB switch κοντά στον πομπό που με το παραμικρό βραχυκύκλωμα κλείνει τον σταθμό προς αποφυγή κινδύνων ηλεκτροπληξίας.
Και τέλος αντικεραυνική προστασία . Κοντά στην κεραία μπορείτε να βάλετε ασφάλειες που με ένα κεραυνό ή θα διοχετευσουν το σήμα στη γή ή θα κόψουν επαφή με τον σταθμό κυμαίνονται απο 40 € και κριτήριο είναι ο τύπος προστασίας. Αν θα κόβουν την επαφή και θα θέλουν αλλαγή μετά από κεραυνό ή θα αποσυνδέουν τον σταθμό και θα το επανασυνδέουν και επίσης παίζει ρόλο η συχνότητες λειτουργίας. δεν κάνουν ολες οι ασφάλειες για όλες τις μπάντες.

Και προαιρετικά  μπορείτε να σκεφτήτε και τα πιο κάτω επιπλέων ίσως σε μεταγενέστερο στάδιο .
sound card για ψηφιακά - μια Homebrew απ το ebay ή μια Signalink - συνήθως 120-150€ για να μεταφέρει τα σήματα απο τον υπολογιστή στον πομποδέκτη.

ακουστικά - ενα καλό set ακουστικά για να μην ενοχλήτε τους γύρω σας ή και να ακούτε πιο ασθενή σήματα. συνήθως κοιτάζουμε για noise canceling, το audio να είναι στις συχνότητες που βγάζει στο audio out o πομποδέκτης και να είναι άνετα , ειδικά αν θα ασχοληθείτε με contest και θα τα φοράτε για εκτεταμένα χρονικά διαστήματα. πιο συνηθισμένα είναι τα HeilSound 150-250 € αλλά αν θέλετε να ξεκινήσετε οικονομικά υπάρχουν kenwood και Kaas στα 45€- 90€




μικρόφωνο  μπορεί να επιλέξετε επιτραπέζιο μικρόφωνο για να μην κρατάτε συνέχεια το μικρόφωνο και να πονάτε τον καρπό σας. υπάρχει τεράστιο φασμα απο μικρόφωνα. χειρός ,επιτραπέζια ,ενσωματωμένα στο headset κλπ.





Μεγάφωνο για καλύτερο ήχο εξόδου απ` οτι το ενσωματωμένο στον πομποδέκτη. Υπάρχουν από απλά μεγάφωνα , μεγάφωνα με προ ενισχυτή , μεγάφωνα με Noise canceling κλπ. Και εδω η γκάμα είναι τεράστια.

Αmplifier για περισσότερη ισχύ. Ενισχύει την εκπομπή .πάντα πρέπει να θυμάστε ότι υπάρχουν όρια στην εκπομπή βάση της άδειας μας με τα κύρια να είναι στα 400W σε κάποιες μπάντες και στα 1000W σε άλλες .Λέγοντας αυτό υπάρχει ευρύ φάσμα επιλογών και εδώ με χαρακτηριστικά τον τρόπο ενίσχυσης, την ισχύ εξόδου, το φιλτράρισμα κλπ.

No comments: